ETİK NEDİR?
.jpg "Etik nedir?")
Ahlak
olgusunu, felsefede işleyen alana Yunanca “ethos” (örf-âdet) sözcüğünden
türeyen “etik” adı verilmiştir. Aristoteles, ahlakla ilgili temel kavramları
sorgulayıp tanımladığı için etiğin kurucusu sayılır. Etik, aksiyolojinin
(değerler felsefesi) bir alt alanıdır. Aksiyoloji, genel olarak olayları ve
nesneleri sahip oldukları veya temsil ettikleri “değerler” açısından inceleyen
bir felsefi araştırma alanıdır. Doğada (yağmurun yağması gibi) veya toplumda
(Fransız İhtilali gibi) meydana gelen olaylar bir olgudur. Bu olgusal
gerçekliklerle ilgili olarak insanların iyi-kötü şeklindeki değerlendirmeleri
ise değerdir. Örneğin; yağmurun yağması çiftçi için iyi, çömlekçi için kötü
veya Fransız İhtilali aristokratlar için kötü, burjuvazi için iyidir. Bir başka
değer alanı ise “güzel-çirkln” şeklindeki yargılarla ifade ettiğimiz sanat
alanına aittir. Örneğin; bir resmin tablosunun boyutları, içinde kullanılan
boyaların kimyasal özellikleri onun olgusal (nesnel) özelliklerini belirler.
Öte yandan bu resmin bize güzel veya çirkin gelmesi ise onun değeriyle ilgili
özelliklerdir.
Etik
(ahlak felsefesi), insan davranışlarını ahlaki açıdan değerlendirir. Ancak
insanın her davranışını değil, özgür iradeyle sosyal ortamda bilinçli yaptığı
davranıştan değerlendirir. Yoksa bilinçsiz yapılan davranışlarla başkasının
zorla yaptırdığı davranışları değerlendirmez. Etik, bu değerlendirmenin yanında
ideal davranış örneklerini de ortaya koyar. İşte bu yönüyle etik, ahlak
olgusunu nesnel bir biçim de inceleyen sosyal bilimlerden farklılaşır.
Etik veya ahlak
felsefesi genel bir biçimde;
*Ahlakın ne olduğunu veya ahlakiliğin ne anlama geldiğini, *Ahlaki davranışın nasıl oluştuğunu ve bu davranışın dayandığı temel değer veya ilkelerin neler olduğunu, *İnsan için hangi eylemin iyi olduğunu, hangi eylemlerin insana yaraşır bir yaşama katkıda bulunduğunu, *İnsanı insan yapacak erdemli davranışların neler olduğunu, *İnsan için özgürlüğün hangi anlamda olanaklı olduğunu, *İnsan yaşamının gerçek amacının ne olması gerektiğini ele alır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder