Felsefe ile Bilimler

Felsefe ile bilimler

Felsefenin sağlam bilgiler edinmeyi amaç edindiğini hakikati bulup ortaya koymaya çalıştığını söyledik. Ama bütün bilimlerin ortak amacının da bu olduğunu biliyoruz. Bilimler de kendi araştırma alanlarında doğrulara ulaşmak amacını güderler. Demek ki amaç bakımından felsefe ile bilimler arasında fark yoktur öyleyse fark nerededir? Fark bilimlerin ele aldıkları olaylar arasındaki ilişki ve bağıntıları belirtmekle yetindikleri halde felsefenin bu ilişkilerin daha derinine gitmeye çalışmasındadır. Bilim duygularımızın ve deneylerimizin bize tanıttığı olayların birbirlerini «nasıl» izlediklerini hangi kanunlara uyarak ortaya çıktıklarını belirtmekle ve açıklamakla yetiniyor. Oysa felsefe bu olayların «ne» olduklarını bulmaya çalışıyor. Meselâ toplumbilimi toplumsal olayların arasındaki ilişkiyi bu olayların ortaya çıkışlarının hangi kanunlara uyduğunu bul¬maya çalışıyor. Oysa felsefe toplumun «ne» olduğunu soruyor. Biyoloji bayat olaylarının; psikoloji ruh olaylarının ilişkilerini inceliyor. Oysa felsefe hayatın ve ruhun «ne» olduğunu soruyor bunların özünü açıklamaya çalışıyor.

Bilimlerin hepsi hakikatleri bulmaya çalışıyorlar ama hakikatin ne olduğunu sadece felsefe araştırıyor. Böylece felsefe bilimlerin ele almadıkları en genel sorulara cevap vermek istediği gibi vardıkları sonuçları da inceleyerek bir araya getirmek ve bunlardan genel sonuçlar çıkarmak istiyor. Demek ki felsefe bilimlerin kendi özel inceleme alanlarında elde edilen sonuçları bir araya getirmek bütünlemek toplu bir bilgi ortaya koymak istiyor; evren hakkında bize toplu ve kapsayıcı bir görüş vermek istiyor. Burada felsefî düşüncenin temel bir özelliğinin ortaya çıktığını görüyoruz. Felsefe bilimler gibi belirli bir yöntemle belirli ve sınırlı bir alanda bilgiye ulaşmaya yönelmiyor. Felsefe daha çok edinilmiş bilgi üzerinde sorular sormaya düşünmeye yöneliyor. Demek ki felsefî düşünce zihnin kendisi üzerine dönen kendisine yönelen bir iç düşünme (teemmül-reflexion) olarak ortaya çıkıyor Bilgilerimiz hakkında bir soruşturma araştırma eleştirme olarak beliriyor. Bilimlerin gittikçe ilerlemesi ve genişlemesi felsefî düşüncenin bu özelliğini daha da belirginleştirmîştir.