Felsefe Ders Notları-5

VARLIK FELSEFESİ  (ONTOLOJİ)

Varlık Felsefesinin Konusu Ve Temel Kavramları:

Varlık Felsefesinin konusu varlıktır.Varlık;var olan her şeydir. Varlık Felsefesi açısından var olanlar iki biçimde ele alınır.

1-Reel Varlıklar: İnsan bilincine bağlı olmadan var olanlar. Gerçekte var olanlar duyu organları ile algılanır.Örneğin:masa,sıra,kitap v.b.

2-İdeal Varlıklar: İnsan bilincine bağlı olarak var olanlar. İdea’da (zihinde,düşünsel) olarak var olanlar. Matematikteki sayılar, geometrideki şekiller, değerlerimiz gibi. Bunlar insan zihninin ürettiği varlıklardır. İnsan zihnine bağlı olarak var olurlar.

*Bilim ve Felsefenin varlığa bakış açıları şu noktalardan farklılaşır: Bilime göre varlık tartışmasız vardır. Felsefe varlığın var olup olmadığını da tartışır.  Bilimler konularına göre varlığı parçalara ayırarak ,kendilerine özgü yöntemlerle inceler. Felsefe, varlığı bütün halinde görür ve bütün halinde incelemeye çalışır.Bunun içinse gerekirse tüm bilimlerin sonuçlarını kullanarak genel kuramsal açıklamalar yapar.

*metafizik kelime anlamı olarak fizikten sonra gelen anlamındadır. Bilimim cevaplayamadığı soruları kapamaktadır. Metafizik hem varlık bilim olan ontolojinin sorularını hem de kendi sorularını kapsar. Metafizik ruh nedir? Evrenin sonu var mıdır? Bir yaratıcı var mıdır? Ruh ölümsüz müdür?  Gibi soruları araştırır.

Varlık Felsefesinin Temel Soruları:

Ontolojinin soruları şunlardır:  1. Varlık var mıdır? 2. Varlığın ana maddesi nedir? 3. Evren nasıl oluşmuştur? 4. Evrenin bir amacı var mıdır? 5. Varlıkta özgürlük var mıdır? 6. Ruh nedir? 7. Ruh ölümsüz müdür? 8. Ölüm nedir?

VARLIĞIN OLUP OLMADIĞI PROBLEMİ:

Varlığın var olup olmadığı ilk çağlardan bugüne ontolojinin tartıştığı temel problemdir.Bu probleme genelde iki bakış açısıyla yaklaşılmıştır.

1--NİHİLİZM(HİÇCİLİK): Antik Nihilizm’in temsilcileri Gorgias, Protogoras ve Hippias’dır.Antik nihilizmin temsilcisi olan sofistler, varlığı bir duyum ve algı problemi olarak ele alırlar. Ontoloji alanında nihilizmin ilk temsilcileri ilk çağ sofist filozoflarından Gorgias’tır. Gorgias,”varlık var mıdır?”sorusuna “yoktur” cevabını verir.Gorgias’a göre;”varlık yoktur.Olsa bile bilinemez.Bilinse bile bildirilemez.” Protogoras’a göre ise aynı varlığa ilişkin herkesin duyum ve algısı farklı farklıdır.Bu yüzden de bir tek değil pek çok varlık anlayışı ortaya çıkmaktadır.Varlık göreceli,kişiden kişiye değişen bir özellik gösterir.

--Nihilizm (Hiççilik), temelde estetizmin bütün biçimlerini yadsıyor, yararcılığı ve bilimsel usçuluğu savunuyordu. Toplumsal bilimleri ve klasik felsefe sistemlerini bütünü ile reddediyordu. Yalın olgucu ve maddeci bir tutumla, yerleşik toplumsal düzene baş kaldırıyı temsil ediyor; devlet, kilise ya da aile otoritesine karşı çıkıyordu. Yalnızca bilimsel doğruları temel alıyor, ancak bilimin bütün toplumsal sorunların üstesinden gelebileceğini ve bütün kötülüklerin cehaletten kaynaklandığını kabul ediyordu. Friedrich Wilhelm NİETZSCHE; Toplumsal değer ve normları tümüyle inkar ederek nihilizmin 19.yy.daki önemli temsilcisi olmuştur.

--Taoizm: İlk çağda Çin’de Lao-Tse ‘nin Kurduğu “Tao” evrendeki tüm karşıtlıkları kendisinde birleştiren tanımlanamaz bir şeydir.İyidir,aynı zamanda kötüdür; güzeldir, çirkindir; vardır, yoktur vb. O’na göre aldatıcı olan dünya, varlıktan yoksundur.

--Anarşizm:Nihilizm   siyasal anlamda anarşizme temel oluşturur. Anarşizmin en önemli temsilcisi CERNİŞEVSKİ’DİR.

2--REALİZM(GERÇEKÇİLİK):Varlık vardır anlayışı realizmdir. Realizm varlığın insan bilincinin dışında insan bilincinden bağımsız olarak var olduğunu savunur. Realizme göre dış dünya bizden bağımsız olarak vardır.Var olan nesnel olandır,duyu organları aracılığıyla algılanabilir olandır.

--Kavram Realizmi

Kavramların insan zihninden bağımsız gerçek varlıklar olduğunu öne süren yaklaşımdır.Güzel insan, güzel çiçek, güzel kuş geçici varlıklar iken güzellik kalıcı gerçekliktir.Bu örnekteki kavram, güzellik, soyut, genel ve değişmez bir varlıktır.

Nominalizm:Bu görüşü savunan filozoflar kavramların sadece nesnelerin adları olduğunu,asıl gerçek varlıkların ise tekil kavramlar “şu insan”,”bu ağaç”, “o ev” vb. olduğunu savunurlar.

adları o nesnelere koyan bizizdir der nominalistler , bunu değiştirirsek o nesne başka bir isimle anılabilirdir . o halde isimlerin , kavramların değişebileceği gibi de bir sonuca varırlar.nesne ise isimden bağımsız olarak hala aynı nesne olacağından ötürü gerçek olan nesnelerdir derler

Konseptüalizm: Aristotelesçi bir yaklaşımla tümel tekil tartışmasını sentezlemeyi denemiştir.Tümel kavramların varolduğunu ama kendi başlarına bir anlam taşımadıklarını, ancak bir tekille birleşmeleri halinde gerçek varlığın ortaya çıktığını öne sürerler.

--Epistemolojik Realizm

ünlü matematikçi ve filozof BERTRAND RUSSEL’IN temsil ettiği epistemolojik realizm,gerçek varlıkların duyu verilerinden ibaret olduğunu ileri sürer.Kısaca bu yaklaşıma gör gerçek varlık, dış dünyada insan bilincine bağlı olmadan varolan nesnelere ait duyu verileridir.

VARLIĞIN NİCELİĞİ SORUNU

Monizm (tekçilik): var olan her şeyin tek bir gerçeklikten oluştuğunu söyleyen görüş. Hegel

Düalizm (ikicilik): varlığın iki gerçeklikten oluştuğunu söyleyen görüş. Descartes

Plürüalizm (çokçuluk): varlığın çok sayıda gerçeklikten oluştuğunu söyleyen görüş. Demokritos, anaxagoras

1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10